Bochenski Sto_zabobonow

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

mistykę ze zjawiskami niezwykłymi, np. wizjami, lewitacją itd. Auten-
Stąd doktryna entmitologizacji jest zabobonem.
tyczna mistyka nie ma z nimi nic wspólnego, jest po prostu prze-
Inny rodzaj mitów nie posiada symbolicznego znaczenia, ale wzięty w
\yciem bezpośredniego zetknięcia z Bóstwem. Zgodnie z wynikami
dosłownym rozumieniu słu\y jako zachęta do czynu. Klasycznym
niezale\nych badań w tej dziedzinie (Bergson) mistycy istnieją we
przykładem takiego mitu jest mit strajku powszechnego, w którego
wszystkich wielkich religiach, ale są wszędzie ludzmi wyjątkowymi.
mo\liwość wielu socjalistów wątpiło, a mimo to trzymali się go, bo
dawał im zapał do walki o socjalizm. Rosenberg, teoretyk hitleryzmu,
Patrz: religia.
wynalazł swój mit dwudziestego wieku", mit rasistowski, o roli
narodu niemieckiego itd., w takim właśnie celu. Ten ostatni przykład
świadczy o zabobonności mitów drugiego rodzaju: są one, w przeci-
MIT. Opowiadanie, o którym wiemy, \e jest fałszywe, a jednak
wieństwie do mitów pierwszego rodzaju, prostym fałszem i zalecanie ich
trzymamy się go, jak gdyby było prawdziwe. Istnieją dwa rodzaje
ludziom przytomnym jest oczywistym absurdem, tym bardziej, \e
mitów. Pierwszy to mit symboliczny, który jest fałszywy, o ile się
wiadomo jak złowrogie skutki pociągało nieraz w dziejach wierzenie
go rozumie dosłownie, ale mo\e być prawdziwy w rozumieniu sym-
mitom tego rodzaju.
bolicznym. Przykładem takiego mitu jest staroegipskie opowiadanie o
Wydaje się, \e mity powstają przewa\nie w ramach nacjonalizmów.
Ozyrysie, który miał być zabity przez Seta, pocięty na czternaście
Przyczyną szerzenia się ich jest wątpienie w rozum, nieufność do
kawałków, a mimo to, po zło\eniu tych kawałków, spłodził Horusa. To
prostego rozsądku, który prowadzi łatwo do łatania dziur w naszej
opowiadanie, wzięte dosłownie, jest oczywiście fałszywe - bo nie
wiedzy za pomocą kłamliwych historyjek, które się potem nazywa
tylko nie było nigdy \adnego Ozyrysa ani Horusa, ale tak\e nie jest
elegancko mitami.
mo\liwe, aby człowiek pocięty na czternaście kawałków mógł
spłodzić kogokolwiek. Ale w rozumieniu symbolicznym sprawa przed-
Patrz: komunizm, religia, ś\viatopogląd, utopia.
stawia się inaczej. Symbolicznie mit o Ozyrysie wyra\a mianowicie
wiarę Egipcjan w nieśmiertelność duszy, która niekoniecznie jest
fałszywa. Z tymi symbolicznymi mitami związane są dwa zabobony.
MAODZIEś. W połowie XX wieku rozpowszechniło się mniemanie, \e
Pierwszy, rozpowszechniony wśród wyznawców wielu religii, polega
młodzi ludzie, a nawet podrostki, są pod ka\dym względem lepsi,
na dosłownym rozumieniu mitów i twierdzeniu, \e są one w tym
mądrzejsi itp. od ludzi dorosłych. Podejrzewam nawet, \e coś w tym
rozumieniu prawdziwe. Drugi, to tzw. entmitologizacja, spopu-
rodzaju znajdujemy ju\ w Odzie do młodości":
laryzowana przez protestanckiego teologa Bultmanna. Według niego
Niechaj kogo wiek przytłoczy
nale\y religię* oczyścić z mitów tak, aby zostały z niej tylko zdania
Chyląc ku ziemi poradlone czoła...
prawdziwe w dosłownym rozumieniu. Ta entmitologizacja jest oczy-
Młodości: Ty nad poziomy wylatuj...
86
87
Sto zabobonów Józef Bocheński
Jakkolwiek by z tym było, mniemanie o bezwzględnej wy\szości kulturowych i religijnych. Pomijać je wszystkie na rzecz jednego tylko
młodzie\y jest na niczym nie opartym zabobonem. Ka\dy wiek ludzki ma narodu, przypisywać mu bezwzględnie pierwszeństwo przed wszy-
swoje zalety i wady. Młodzi ludzie posiadają np. więcej dynamizmu ni\ stkimi innymi jest oczywistym zabobonem.
starsi, ale za to du\o mniej doświadczenia, a nieraz i siły charakteru. Co jest przyczyną ogromnego powodzenia tego zabobonu? Dlaczego
Najlepszym wiekiem człowieka nie jest ani młodość, ani starość, ale ludzie tak łatwo i chętnie zabijają i dają się zabijać dla dobra narodu?
Niełatwo jest na to pytanie odpowiedzieć. Wydaje się, \e nale\y
wiek dojrzały i tylko ludzie w dojrzałym wieku powinni zajmować
rozło\yć je na dwie części i pytać najpierw, dlaczego ludzie w ogóle
kierownicze stanowiska. Z czego nie wynika oczywiście, by nie potrze-
poświęcają się dla jakiejś wspólnoty, a następnie, dlaczego tą wspólnotą
bowali zasięgać rady i u młodych, i zwłaszcza u starych. Ale przypisy-
jest najczęściej właśnie naród. Odpowiedz na pierwsze pytanie jest
wanie młodzie\y wy\szości pod ka\dym względem jest, doprawdy,
zapewne zło\ona, a na drugie mo\na bodaj najlepiej odpowiedzieć
dziwacznym zabobonem.
wskazując na wpływ literatów, poetów, wieszczów itp., którzy wmówili [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne